تب روماتیسمی یک بیماری التهابی خودایمنی است که معمولاً پس از عفونت گلو ناشی از باکتری استرپتوکوک گروه A ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به التهاب در بخش‌های مختلف بدن از جمله قلب، مفاصل، پوست و سیستم عصبی مرکزی شود. اغلب موارد تب روماتیسمی در کودکان ۵ تا ۱۵ ساله مشاهده می‌شود، اما امکان بروز آن در سنین دیگر نیز وجود دارد. اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی و حتی دائمی برای قلب ایجاد کند که به عنوان بیماری روماتیسمی قلبی شناخته می‌شود.
متأسفانه، این بیماری در مناطق با دسترسی کم به مراقبت‌های پزشکی، شیوع بیشتری دارد و یکی از علل اصلی بیماری‌های دریچه‌ای قلب در کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود.
علت اصلی ایجاد تب روماتیسمی این است که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند و باعث التهاب در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. در واقع، آنتی‌بادی‌هایی که بدن برای مبارزه با عفونت استرپتوکوکی تولید می‌کند، ممکن است به دریچه‌های قلب، مفاصل و پوست آسیب برسانند.
آشنایی با تب روماتیسم قلبی روش های تشخیصی بیماری و اطلاعات مفید
علائم تب روماتیسمی
علائم تب روماتیسمی معمولاً ۲ تا ۴ هفته پس از عفونت استرپتوکوکی گلو ظاهر می‌شوند. این علائم می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند، اما به طور کلی، شامل مشکلات مفصلی، قلبی، پوستی و عصبی هستند.
یکی از شایع‌ترین علائم این بیماری، التهاب و درد شدید در مفاصل است که معمولاً زانو، مچ پا، آرنج و مچ دست را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این درد از یک مفصل به مفصل دیگر منتقل می‌شود که به آن آرتریت مهاجر می‌گویند. همچنین، برخی بیماران دچار تب بالا، تعریق، خستگی و ضعف عمومی می‌شوند.
التهاب قلب (کاردیت) یکی از خطرناک‌ترین علائم است که می‌تواند منجر به مشکلات دریچه‌ای قلب و حتی نارسایی قلبی شود. علائم دیگر شامل بروز راش‌های پوستی قرمز و حلقه‌ای شکل (اریتم مارژیناتوم)، برآمدگی‌های سفت و بدون درد زیر پوست (ندول‌های روماتیسمی) و حرکات غیرارادی و نامنظم بدن (کره سیدنهام) هستند که می‌توانند ماه‌ها ادامه داشته باشند.
اگر التهاب قلب شدید باشد، ممکن است بیمار دچار تنگی نفس، درد قفسه سینه و ضربان قلب نامنظم شود که نیاز به درمان فوری دارد.
روش‌های تشخیص تب روماتیسمی
تشخیص تب روماتیسمی بر اساس ترکیبی از علائم بالینی، سوابق پزشکی و آزمایش‌های مختلف انجام می‌شود. پزشکان از معیارهای جونز اصلاح‌شده برای تشخیص این بیماری استفاده می‌کنند که شامل علائم اصلی و فرعی است. اولین آزمایشی که معمولاً درخواست می‌شود، آزمایش خون برای بررسی میزان التهاب (ESR و CRP) است.
همچنین، آزمایش آنتی استرپتولیزین O (ASO) می‌تواند وجود عفونت قبلی با باکتری استرپتوکوک گروه A را تأیید کند. در صورتی که علائم قلبی وجود داشته باشد، نوار قلب (ECG) برای ارزیابی عملکرد قلب و اکوکاردیوگرافی برای بررسی آسیب‌های دریچه‌ای تجویز می‌شود. در برخی موارد، کشت گلو یا آزمایش سریع استرپتوکوک برای تأیید عفونت استرپتوکوکی انجام می‌شود.
یکی از نکات مهم در تشخیص این بیماری، بررسی علائم حرکتی و عصبی مانند کره سیدنهام است که ممکن است چند ماه پس از ابتلا ظاهر شود. تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری و ایجاد عوارض قلبی جلوگیری کند.
درمان تب روماتیسمی
درمان تب روماتیسمی شامل کنترل عفونت، کاهش التهاب و پیشگیری از عود مجدد بیماری است. اولین و مهم‌ترین مرحله، از بین بردن باکتری استرپتوکوک با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین است. در برخی موارد که بیمار به پنی‌سیلین حساسیت دارد، از اریترومایسین یا آزیترومایسین استفاده می‌شود.
برای کاهش التهاب و درد مفاصل، از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ناپروکسن استفاده می‌شود. در موارد شدید که التهاب قلب وجود دارد، ممکن است پزشک کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون را تجویز کند. استراحت کافی، خصوصاً در بیمارانی که درگیری قلبی دارند، بسیار مهم است. همچنین، برای جلوگیری از عود بیماری، بیماران باید به مدت چند سال، تزریق ماهانه پنی‌سیلین دریافت کنند. این اقدام به ویژه در بیمارانی که دچار آسیب دریچه‌ای قلبی شده‌اند، ضروری است.
برخی بیماران ممکن است نیاز به مراقبت‌های قلبی و حتی جراحی دریچه قلب داشته باشند، به‌خصوص اگر تب روماتیسمی باعث تنگی یا نارسایی دریچه‌ای شده باشد.
تب روماتیسمی در مردان شایع‌تر است یا زنان؟
بر اساس مطالعات انجام‌شده، تب روماتیسمی در زنان کمی شایع‌تر از مردان است. این بیماری در زنان معمولاً با شدت بیشتری بروز می‌کند و خطر بروز مشکلات قلبی در آن‌ها بیشتر است. در مقابل، مردان بیشتر دچار درگیری مفصلی و التهاب‌های حاد در مفاصل می‌شوند. دلیل این تفاوت هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که هورمون‌های جنسی، سیستم ایمنی و تفاوت‌های ژنتیکی می‌توانند در میزان شیوع و شدت بیماری نقش داشته باشند.
همچنین، زنان بیشتر در معرض عوارض طولانی‌مدت مانند بیماری دریچه‌ای قلب هستند و به همین دلیل نیاز به مراقبت‌های پزشکی بیشتری دارند.
پیشگیری از تب روماتیسمی
پیشگیری از تب روماتیسمی بسیار مهم است، زیرا این بیماری می‌تواند عوارض جدی و حتی دائمی برای قلب و مفاصل ایجاد کند. اولین قدم در پیشگیری، درمان سریع و کامل عفونت‌های استرپتوکوکی گلو است. هرگونه گلودردی که بیش از چند روز ادامه داشته باشد، همراه با تب بالا باشد یا در کودکان دیده شود، باید توسط پزشک بررسی شود.
رعایت بهداشت فردی، شستن مداوم دست‌ها، استفاده از وسایل شخصی و تقویت سیستم ایمنی از طریق تغذیه سالم و ورزش، نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های استرپتوکوکی دارند.
افرادی که یک‌بار به تب روماتیسمی مبتلا شده‌اند، باید تزریق‌های پیشگیرانه پنی‌سیلین را طبق توصیه پزشک ادامه دهند تا از حملات بعدی جلوگیری شود. در صورتی که بیماری کنترل نشود، می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی دریچه‌ای قلب، نارسایی قلبی و حتی مرگ زودرس شود. بنابراین، آگاهی از علائم، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، کلید اصلی در کنترل این بیماری است.
تب روماتیسمی یک بیماری التهابی جدی است که معمولاً پس از عفونت استرپتوکوکی گلو رخ می‌دهد. این بیماری می‌تواند مفاصل، قلب، پوست و سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار دهد. تشخیص زودهنگام و درمان سریع با آنتی‌بیوتیک‌ها، می‌تواند از عوارض طولانی‌مدت بیماری جلوگیری کند. زنان بیشتر در معرض عوارض قلبی این بیماری قرار دارند، در حالی که مردان بیشتر دچار مشکلات مفصلی می‌شوند. رعایت بهداشت فردی و درمان سریع عفونت‌های استرپتوکوکی، مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از این بیماری هستند.
پزشک متخصص درمان تب روماتیسمی در تبریز
اگر به دنبال متخصص بیماری‌های داخلی و فوق‌تخصص روماتولوژی در تبریز برای درمان تب روماتیسمی هستید، دکتر سارا جعفری یکی از بهترین گزینه‌ها برای تشخیص و درمان این بیماری است.
تب روماتیسمی می‌تواند قلب، مفاصل، پوست و سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار دهد و در صورت عدم درمان به‌موقع، عوارض جبران‌ناپذیری مانند بیماری دریچه‌ای قلبی ایجاد کند.
اگر دچار علائم تب روماتیسمی مانند درد و التهاب مفاصل، تپش قلب، خستگی شدید یا راش‌های پوستی هستید، بهتر است در اسرع وقت به مطب دکتر سارا جعفری در تبریز مراجعه کنید.
نوبت دهی و ویزیت: نوبت دهی فوق تخصص روماتولوژی
تلفن نوبت دهی : ۰۴۱۳۳۲۷۳۲۶۳
بدون دیدگاه