آرتروز، که به نام استئوآرتریت (Osteoarthritis) نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که به مرور زمان و با افزایش سن به تخریب مفاصل و کاهش عملکرد آن‌ها منجر می‌شود. این بیماری به دلیل ساییدگی و فرسایش غضروف مفاصل رخ می‌دهد و می‌تواند در هر مفصلی ایجاد شود، اما مفاصل بزرگ مانند زانوها، لگن، دست‌ها و ستون فقرات را بیشتر درگیر می‌کند. آرتروز از مشکلات رایج به‌ویژه در سنین میانسالی و پیری است و می‌تواند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
آرتروز یک بیماری مزمن و شایع است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. تشخیص زودهنگام و شروع درمان مناسب می‌تواند به کاهش علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.
روش‌های درمانی شامل دارودرمانی، فیزیوتراپی، تغییر سبک زندگی و در موارد پیشرفته جراحی هستند. حفظ وزن سالم، انجام ورزش منظم و پرهیز از فعالیت‌های مضر برای مفاصل، می‌تواند به پیشگیری از آرتروز کمک کند.
علت بیماری آرتروز
علت اصلی آرتروز، ساییدگی و فرسایش غضروف مفاصل در طول زمان است، اما عوامل دیگری نیز در بروز این بیماری نقش دارند:
- سن: با افزایش سن، خاصیت ارتجاعی و مقاومت غضروف کاهش می‌یابد و زمینه برای آرتروز فراهم می‌شود.
- جنسیت: آرتروز در زنان، به‌ویژه پس از یائسگی، بیشتر از مردان مشاهده می‌شود.
- وزن بالا: اضافه‌وزن باعث فشار بیشتر بر مفاصل، به‌ویژه زانوها و لگن، می‌شود و به تدریج به فرسایش غضروف‌ها منجر می‌گردد.
- عوامل ژنتیکی: افرادی که در خانواده خود سابقه آرتروز دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- آسیب‌های مفصلی: صدمات و آسیب‌های گذشته در مفاصل، مانند شکستگی‌ها و آسیب‌های ورزشی، ممکن است به مرور زمان باعث بروز آرتروز شوند.
- استفاده مکرر از مفاصل: مشاغل یا فعالیت‌هایی که نیاز به استفاده مکرر از مفاصل دارند، باعث می‌شود غضروف‌ها بیشتر در معرض ساییدگی قرار بگیرند.
- بیماری‌های التهابی مفاصل: برخی از بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید می‌توانند موجب آسیب مفاصل و در نهایت آرتروز شوند.
علائم رایج بیماری آرتروز
علائم آرتروز بسته به شدت و محل درگیری مفاصل متفاوت است، اما برخی از رایج‌ترین نشانه‌های این بیماری عبارتند از:
- درد مفاصل: درد مهم‌ترین علامت آرتروز است که به طور معمول با فعالیت بدنی تشدید می‌شود و با استراحت بهبود می‌یابد. با پیشرفت بیماری، ممکن است درد مداوم شود.
- سفتی مفاصل: پس از بیدار شدن یا استراحت طولانی، افراد مبتلا به آرتروز معمولاً احساس سفتی در مفاصل دارند که با حرکت و فعالیت به تدریج کاهش می‌یابد.
- تورم و التهاب مفاصل: در برخی موارد، مفاصل دچار تورم و التهاب می‌شوند که می‌تواند درد را تشدید کند.
- کاهش دامنه حرکتی: با تخریب غضروف و ساییدگی استخوان‌ها، دامنه حرکتی مفصل محدود می‌شود و فرد نمی‌تواند به راحتی مفصل را حرکت دهد.
- ایجاد صدا در مفاصل: صدای ترک خوردن یا خراشیدن از مفصل هنگام حرکت می‌تواند به دلیل تخریب غضروف و تماس استخوان‌ها باشد.
- ضعف عضلات اطراف مفصل: در برخی موارد، عضلات اطراف مفصل ضعیف شده و توانایی آن‌ها در حمایت از مفصل کاهش می‌یابد.
تشخیص بیماری آرتروز
برای تشخیص دقیق آرتروز، پزشک ممکن است به روش‌های زیر اقدام کند:
- معاینه فیزیکی: پزشک با بررسی علائم بیمار، مشاهده و لمس مفاصل درگیر و ارزیابی دامنه حرکتی، وضعیت آرتروز را ارزیابی می‌کند.
- تصویربرداری با اشعه ایکس: تصاویر رادیوگرافی می‌تواند کاهش فضای مفصلی و تغییرات استخوانی را نشان دهد و به تشخیص کمک کند.
- MRI (تصویربرداری با تشدید مغناطیسی): MRI برای مشاهده بافت‌های نرم مانند غضروف مفید است و می‌تواند تخریب غضروف و التهاب بافت‌های اطراف مفصل را نشان دهد.
- آزمایش خون: گرچه آزمایش خون نمی‌تواند به‌طور مستقیم آرتروز را تشخیص دهد، اما برای رد بیماری‌های دیگر مانند آرتریت روماتوئید که علائم مشابه دارند، مفید است.
- آزمایش مایع مفصلی: در مواردی که تشخیص آرتروز دشوار است، پزشک ممکن است مایع مفصلی را مورد آزمایش قرار دهد تا علت درد و التهاب مشخص شود.
درمان بیماری آرتروز
درمان آرتروز به کنترل علائم، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی فرد متمرکز است. بسته به شدت بیماری، گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر می‌شوند:
1. درمان‌های غیرجراحی
- داروهای ضد التهاب و مسکن‌ها: داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند. در موارد درد شدید، پزشک ممکن است مسکن‌های قوی‌تر یا داروهای کورتیکواستروئیدی تجویز کند.
- تزریق کورتیکواستروئید: در صورتی که درد و التهاب شدید و مزمن باشد، تزریق کورتیکواستروئید در مفصل به کاهش سریع التهاب و تسکین درد کمک می‌کند.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات اطراف مفاصل و بهبود دامنه حرکتی موثر است. همچنین، آموزش نحوه حرکت صحیح و پرهیز از حرکات آسیب‌زننده نیز در برنامه فیزیوتراپی قرار دارد.
- تزریق اسید هیالورونیک: اسید هیالورونیک به عنوان یک روان‌کننده طبیعی در مفاصل استفاده می‌شود و تزریق آن به مفصل می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
- کاردرمانی: کاردرمان‌ها به افراد کمک می‌کنند که با تکنیک‌های خاص و تجهیزات حمایتی به انجام فعالیت‌های روزانه بپردازند بدون اینکه مفاصل آن‌ها بیشتر آسیب ببیند.
2. تغییر در سبک زندگی
- ورزش منظم: ورزش‌های مناسب و کم‌فشار مانند شنا، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری می‌توانند به تقویت عضلات و بهبود عملکرد مفاصل کمک کنند.
- کاهش وزن: کاهش وزن می‌تواند فشار اضافی از روی مفاصل بردارد و به کاهش درد کمک کند.
- رژیم غذایی مناسب: مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ضد التهاب‌ها مانند میوه‌ها، سبزیجات و ماهی‌های چرب می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
3. درمان‌های جایگزین
- طب سوزنی: طب سوزنی ممکن است به کاهش درد و التهاب مفاصل کمک کند.
- مکمل‌های غذایی: برخی مکمل‌های غذایی مانند گلوکوزامین و کندرویتین به حفظ سلامت غضروف‌ها کمک می‌کنند.
- استفاده از گرما و سرما: قرار دادن کمپرس گرم یا سرد بر روی مفصل می‌تواند به تسکین درد و التهاب کمک کند.
4. درمان جراحی
در صورتی که روش‌های غیرجراحی موثر نباشند و فرد دچار درد و ناتوانی شدید شود، ممکن است جراحی توصیه شود. روش‌های جراحی شامل:
- آرتروسکوپی: در این روش، جراح با استفاده از یک دوربین کوچک و ابزارهای خاص، بافت‌های آسیب‌دیده مفصل را ترمیم یا حذف می‌کند.
- تعویض مفصل (آرتروپلاستی): در موارد شدید، تعویض کامل یا جزئی مفصل آسیب‌دیده با مفصل مصنوعی انجام می‌شود.
- جوش دادن مفاصل (آرتروزدسیس): در موارد نادر و شدید، جراح ممکن است استخوان‌ها را به یکدیگر متصل کند تا درد کاهش یابد.
پیشگیری بیماری آرتروز
پیشگیری از آرتروز شامل اقداماتی است که می‌توانند از ساییدگی و فرسایش زودهنگام مفاصل جلوگیری کنند. رعایت وزن مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل در کاهش فشار بر روی مفاصل، به‌ویژه زانوها و لگن، است. ورزش‌های منظم و کم‌فشار مانند پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری به تقویت عضلات اطراف مفاصل کمک کرده و از فرسایش غضروف‌ها جلوگیری می‌کنند. حفظ رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها نیز مفید است.
پرهیز از حرکات تکراری و بلند کردن اجسام سنگین در شغل‌ها و فعالیت‌های روزانه می‌تواند فشار روی مفاصل را کاهش دهد. استفاده از کفش‌های راحت و مناسب برای حفاظت از زانوها و ستون فقرات نیز اهمیت دارد.
همچنین، ترک سیگار و مصرف به‌اندازه مواد غذایی ضدالتهابی، مانند ماهی‌های چرب و سبزیجات، به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند. در نهایت، توجه به علائم اولیه و مراجعه به پزشک در صورت بروز درد یا سفتی مفاصل، می‌تواند از پیشرفت این بیماری جلوگیری کند.
افراد مستعد آرتروز
آرتروز بیشتر در افرادی که عوامل زیر را دارند، مشاهده می‌شود:
- سن بالا: افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض آرتروز قرار دارند.
- جنسیت: زنان به دلیل تغییرات هورمونی و ساختار بدنی، بیشتر مستعد آرتروز هستند.
- سابقه خانوادگی: کسانی که در خانواده‌شان آرتروز شایع است، احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند.
- افراد چاق: اضافه‌وزن باعث فشار بیشتر به مفاصل می‌شود و این افراد بیشتر در معرض آرتروز هستند.
- شاغلین در فعالیت‌های فیزیکی: کسانی که در شغل‌هایی با حرکات تکراری زانو و دست‌ها یا کار سنگین مشغولند، در معرض آرتروز هستند.
- ورزشکاران: برخی ورزش‌ها مانند فوتبال، بسکتبال و دویدن به دلیل فشار زیاد بر مفاصل، احتمال بروز آرتروز را افزایش می‌دهند.
درمان بیماری آرتروز در تبریز
دکتر سارا جعفری، فوق تخصص روماتولوژی در تبریز، با تجربه و تخصص خود در زمینه درمان بیماری‌های مفصلی از جمله آرتروز، به بیماران کمک می‌کند تا علائم این بیماری را مدیریت کرده و کیفیت زندگی بهتری داشته باشند. دکتر جعفری پس از ارزیابی دقیق بیمار و تشخیص مرحله بیماری، برنامه درمانی جامع و متناسبی ارائه می‌دهد.
روش‌های درمانی ایشان شامل استفاده از داروهای ضد التهاب، مسکن‌ها و در صورت نیاز، تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش درد و التهاب مفاصل است. همچنین، دکتر جعفری با توصیه فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی به تقویت عضلات اطراف مفاصل و بهبود دامنه حرکتی کمک می‌کند. در مواردی که بیماران نیاز به تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی دارند، ایشان مشاوره‌های لازم را ارائه می‌دهند.
دکتر جعفری با رویکردی جامع و فردمحور، تلاش می‌کند تا درد بیماران را کاهش داده و عملکرد مفاصل را بهبود بخشد.
رزرو و نوبت دهی: نوبت دهی متخصص روماتولوژی در تبریز
تلفن : ۰۴۱۳۳۲۷۳۲۶۳
بدون دیدگاه