تیروئیدیت هاشیموتو یا بیماری هاشیموتو به انگلیسی (Hashimoto’s thyroiditis)، یک بیماری خودایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند. این بیماری باعث التهاب و تخریب تدریجی سلول‌های تیروئیدی میشود و در بسیاری از موارد منجر به کم‌کاری تیروئید خواهد شد. غده تیروئید مسئول تولید هورمون‌هایی است که نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن، سطح انرژی، و سلامت عمومی دارند.
بیماری هاشیموتو یکی از شایع‌ترین علل کم‌کاری تیروئید به‌ویژه در خانم‌هاست و معمولاً در سنین میانسالی بروز می‌کند، اگرچه ممکن است در هر سنی ایجاد شود. ژنتیک، سابقه خانوادگی، عوامل محیطی، و شرایط استرس‌زا از جمله عواملی هستند که می‌توانند در بروز این بیماری مؤثر باشند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند به پیشگیری از عوارض بلندمدت کمک کند.
همچنین پیشنهاد میشود: روماتیسم کودکان و درمان آن
علائم بیماری هاشیموتو
علائم تیروئیدیت هاشیموتو ممکن است در ابتدا بسیار خفیف یا حتی غایب باشد، اما با گذشت زمان و پیشرفت بیماری، نشانه‌های مختلفی ظاهر میشود. برخی از مهم‌ترین علائم این بیماری شامل:
- خستگی مزمن و احساس ضعف
- افزایش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی
- پوست خشک و زبر
- ریزش مو و نازک شدن موها
- یبوست مکرر
- احساس سرما بیش از حد
- اختلال در حافظه و تمرکز (مه مغزی)
- افسردگی یا بی‌حوصلگی
- قاعدگی‌های نامنظم یا سنگین در زنان
- بزرگ‌شدن تیروئید یا گواتر
توجه به این علائم و مراجعه به پزشک برای انجام آزمایش‌های لازم می‌تواند مانع از پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدی‌تر شود.
علت بروز تیروئیدیت هاشیموتو
علت دقیق بروز تیروئیدیت هاشیموتو هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمنی می‌توانند در این بیماری نقش داشته باشند. مهم‌ترین علل و عوامل مؤثر عبارت‌اند از:
- ژنتیک: داشتن سابقه خانوادگی بیماری‌های خودایمنی، مانند دیابت نوع 1 یا بیماری‌های تیروئیدی، می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
- عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض تابش، مصرف زیاد ید یا ابتلا به برخی عفونت‌ها ممکن است سیستم ایمنی بدن را تحریک کند.
- جنسیت و سن: این بیماری بیشتر در زنان و افراد بالای ۳۰ سال دیده میشود.
- استرس‌های شدید جسمی یا روانی: در برخی موارد، آغاز علائم پس از یک بحران عاطفی یا بیماری شدید گزارش شده است.
روش‌های تشخیص تیروئیدیت هاشیموتو
تشخیص بیماری هاشیموتو معمولاً با بررسی علائم بالینی، آزمایش خون و گاهی تصویربرداری انجام میشود. مراحل رایج تشخیص عبارت‌اند از:
- آزمایش TSH: سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) معمولاً در افراد مبتلا بالا می‌رود.
- آزمایش FT4 و FT3: برای بررسی سطح هورمون‌های تیروئیدی آزاد در خون.
- آزمایش آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید (TPOAb و TGAb): وجود این آنتی‌بادی‌ها تأییدکننده‌ی بیماری خودایمنی تیروئید است.
- سونوگرافی تیروئید: برای بررسی ساختار و اندازه غده تیروئید و احتمال وجود گره یا التهاب.
ترکیب نتایج این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا نوع و شدت بیماری را مشخص کرده و درمان مناسبی را آغاز کند.
روش‌های درمان بیماری هاشیموتو
درمان اصلی هاشیموتو معمولاً شامل جایگزینی هورمون تیروئید با داروی لووتیروکسین (Levothyroxine) است. این دارو عملکرد طبیعی تیروئید را تقلید می‌کند و به بهبود علائم کمک می‌نماید. دیگر روش‌های درمان شامل:
- تنظیم دوز دارو: لازم است سطح هورمون تیروئید به‌طور منظم بررسی شده و دوز دارو بر اساس آن تنظیم شود.
- رژیم غذایی ضد التهابی: برخی افراد با حذف گلوتن، لبنیات یا مواد غذایی حساسیت‌زا بهبودی را تجربه می‌کنند.
- مدیریت استرس: تمرینات آرام‌سازی، یوگا و مدیتیشن می‌تواند پاسخ ایمنی بدن را تعدیل کند.
- مکمل‌های ویتامینی: در صورت کمبود آهن، ویتامین D، سلنیوم یا B12، مصرف مکمل‌ها توصیه میشود.
درمان به‌موقع می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد و از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
تفاوت تیروئیدیت هاشیموتو و کم‌کاری تیروئید
گرچه تیروئیدیت هاشیموتو اغلب منجر به کم‌کاری تیروئید میشود، اما این دو اصطلاح به یک معنا نیستند. تفاوت‌های اصلی آن‌ها عبارت‌اند از:
- هاشیموتو یک بیماری خودایمنی است که طی آن سیستم ایمنی به غده تیروئید حمله می‌کند.
- کم‌کاری تیروئید به کاهش عملکرد غده تیروئید اشاره دارد، که می‌تواند ناشی از علل مختلفی از جمله هاشیموتو، جراحی تیروئید، پرتودرمانی یا داروها باشد.
- در هاشیموتو، معمولاً آنتی‌بادی‌های ضدتیروئیدی در خون یافت میشود، اما در سایر اشکال کم‌کاری تیروئید ممکن است چنین آنتی‌بادی‌هایی وجود نداشته باشد.
- کم‌کاری تیروئید ممکن است موقتی باشد، اما هاشیموتو یک بیماری مزمن است که نیاز به پیگیری مادام‌العمر دارد.
آیا تیروئیدیت هاشیموتو خطرناک است؟
در بیشتر موارد، تیروئیدیت هاشیموتو اگر به‌موقع تشخیص داده شود و درمان مناسب صورت گیرد، بیماری خطرناکی محسوب نمی‌شود. اما عدم درمان یا تأخیر در تشخیص می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند:
- افزایش شدید وزن
- خستگی مفرط و افسردگی
- ناباروری در زنان
- افزایش سطح کلسترول خون و خطر بیماری‌های قلبی
- گواتر یا بزرگی تیروئید
- نارسایی تیروئید (myxedema) در موارد نادر و شدید
بنابراین، تشخیص به‌موقع و شروع درمان می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
طول عمر بیماران مبتلا به هاشیموتو
در صورتی که بیماران مبتلا به تیروئیدیت هاشیموتو تحت نظر پزشک متخصص بوده و داروهای خود را به‌درستی مصرف کنند، طول عمر آن‌ها تفاوت قابل‌توجهی با افراد سالم ندارد. رعایت موارد زیر برای حفظ سلامت بلندمدت ضروری است:
- انجام آزمایشات منظم برای بررسی سطح هورمون‌ها
- مراجعه مرتب به پزشک متخصص غدد
- تنظیم دوز دارو بر اساس نیاز بدن
- پیروی از رژیم غذایی مناسب و کاهش استرس
بیماران هاشیموتو با رعایت این توصیه‌ها می‌توانند زندگی کاملاً طبیعی و سالمی داشته باشند.
جدول مقایسه‌ای بین تیروئیدیت هاشیموتو و کم‌کاری تیروئید
| ویژگی | تیروئیدیت هاشیموتو | کم‌کاری تیروئید |
|---|---|---|
| نوع بیماری | خودایمنی (حمله سیستم ایمنی به تیروئید) | اختلال در عملکرد تیروئید به دلایل مختلف |
| علت اصلی | تولید آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید | هاشیموتو، جراحی تیروئید، پرتودرمانی، داروها |
| وجود آنتی‌بادی | معمولاً مثبت (TPOAb، TGAb) | ممکن است مثبت یا منفی باشد |
| طبیعت بیماری | مزمن و تدریجی | ممکن است موقت یا مزمن باشد |
| شیوع | شایع‌تر در زنان و افراد میانسال | در هر سنی ممکن است رخ دهد |
| درمان | هورمون‌درمانی با لووتیروکسین، کنترل علائم ایمنی | هورمون‌درمانی با لووتیروکسین |
| پیش‌آگهی | درمان‌پذیر با پیگیری بلندمدت | درمان‌پذیر و قابل کنترل |
دکتر متخصص درمان تیروئیدیت هاشیموتو در تبریز
دکتر سارا جعفری، فوق تخصص روماتولوژی، از پزشکان برجسته در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های خودایمنی از جمله تیروئیدیت هاشیموتو در تبریز به‌شمار می‌رود. ایشان با تکیه بر دانش تخصصی و تجربه بالینی گسترده، نقش مهمی در ارائه درمان‌های هدفمند برای بیماران مبتلا به اختلالات خودایمنی ایفا می‌کند.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های درمان تیروئیدیت هاشیموتو تحت نظر دکتر جعفری، رویکرد جامع در بررسی علائم، انجام آزمایش‌های تخصصی مانند آنتی‌بادی‌های تیروئیدی و طراحی برنامه درمانی متناسب با وضعیت فردی هر بیمار است. وی با همکاری نزدیک با متخصصان غدد، روند درمان را به شکلی دقیق و مرحله‌به‌مرحله پیگیری می‌نماید.
با توجه به اینکه تیروئیدیت هاشیموتو نوعی بیماری مزمن است و اغلب همراه با سایر مشکلات خودایمنی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید یا بیماری سلیاک بروز می‌کند، تجربه و مهارت فوق تخصص روماتولوژی می‌تواند در کنترل مؤثر این بیماری بسیار حیاتی باشد. دکتر سارا جعفری با دانش بین‌رشته‌ای خود، بیماران را در مسیر کنترل بیماری، بهبود کیفیت زندگی و کاهش خطرات بلندمدت یاری می‌دهد.
نوبت دهی و ویزیت: نوبت دهی فوق تخصص روماتولوژی
تلفن نوبت دهی : ۰۴۱۳۳۲۷۳۲۶۳
و همچنین : ویزیت اینترنتی متخصص روماتولوژی
بدون دیدگاه